System ssp w małym sklepie: jakie wymogi zgodności trzeba spełnić?
Coraz więcej właścicieli małych sklepów zastanawia się, czy potrzebują system ssp i jakie formalności z tym się wiążą. Przepisy nie zawsze są oczywiste, a centra handlowe mają własne wymagania. Łatwo się w tym pogubić.
W tym przewodniku znajdziesz praktyczne zasady na 2025 rok. Dowiesz się, kiedy system ssp jest wymagany, z czego się składa, jak go zaprojektować, przetestować i utrzymywać. Na końcu poznasz też dobre praktyki ewakuacji.
Wtedy, gdy wymagają tego przepisy dla budynku lub strefy pożarowej, albo gdy wymaga tego wynajmujący, ubezpieczyciel czy rzeczoznawca.
W praktyce wymóg dotyczy zwykle całego obiektu, a nie samego lokalu. Jeśli sklep działa w centrum handlowym, obowiązki wynikają z parametrów budynku lub strefy pożarowej. System ssp jest wymagany w wybranych typach obiektów, między innymi handlowych o dużej powierzchni, wysokich budynkach użyteczności publicznej czy obiektach specjalnych. Nawet gdy prawo nie nakazuje systemu, może on być zapisany w umowie najmu, wytycznych zarządcy lub warunkach ubezpieczenia. Ostateczną interpretację przesądza projekt uzgodniony z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych na podstawie aktualnych przepisów.
Jakie elementy systemu sygnalizacji pożaru są obowiązkowe?
Wymagane są certyfikowane urządzenia składające się na kompletny system z zasilaniem podstawowym i rezerwowym oraz sygnalizacją alarmową.
Typowy system obejmuje:
centralę systemu ssp z panelem obsługi i pamięcią zdarzeń
automatyczne czujki pożarowe dobrane do warunków środowiskowych
ręczne ostrzegacze pożarowe przy wyjściach i na drogach ewakuacyjnych
sygnalizatory akustyczne i optyczne zapewniające czytelny alarm
zasilanie awaryjne o odpowiedniej autonomii oraz kontrolę ładowania
okablowanie i osprzęt o wymaganej odporności ogniowej z właściwym oznakowaniem
moduły sterujące współpracą z innymi instalacjami bezpieczeństwa
oprogramowanie i ewentualne narzędzia do zdalnego monitoringu
W Polsce stosuje się wyroby z ważnymi dopuszczeniami i deklaracjami zgodności, montowane zgodnie z normami i instrukcjami producenta.
Jak dobrać typ czujek i ich rozmieszczenie w sklepie?
Dobór wynika z analizy ryzyka, funkcji pomieszczeń i norm projektowych, a rozmieszczenie określa projektant w dokumentacji.
W sali sprzedaży najczęściej stosuje się czujki dymu lub wielokryterialne, które szybciej wykrywają pożar w fazie tlenia i ograniczają fałszywe alarmy. W magazynach, gdzie jest pył lub wahania temperatur, lepiej sprawdzają się czujki ciepła lub wielokryterialne. W strefach z parą, aerozolami lub oparami, takich jak zaplecze socjalne albo kącik gastronomiczny, dobiera się czujki odporne na zakłócenia. Ręczne ostrzegacze umieszcza się przy wyjściach i na trasach ewakuacji na wysokości wygodnej do użycia. Sygnalizatory planuje się tak, aby alarm był słyszalny i widoczny w całym lokalu. Czujek nie lokalizuje się przy kratkach nawiewnych, w narożnikach i bezpośrednio pod źródłami pary czy dymu technologicznego. Ostateczne rozmieszczenie wynika z norm i wytycznych producenta oraz z scenariusza działania systemu.
Jakie wymogi projektowe i instalacyjne trzeba spełnić?
System projektuje się zgodnie z przepisami i normami, uzgadnia z rzeczoznawcą i montuje z użyciem wyrobów z dopuszczeniami, a następnie dokumentuje i testuje.
Kluczowe wymagania to:
projekt techniczny z opisem, rysunkami, zestawieniem urządzeń i obliczeniami zasilania
scenariusz pożarowy określający działanie systemu i sterowania współpracą z innymi instalacjami
zgodność z normami z serii PN-EN 54 oraz innymi właściwymi wytycznymi
trasy kablowe o wymaganej klasie odporności, prawidłowe przejścia przez przegrody i ich uszczelnienia
oznaczenia elementów i stref detekcji oraz instrukcje obsługi przy centrali
uruchomienie, próby funkcjonalne i protokoły z testów elementów oraz sterowań
szkolenie personelu i przekazanie dokumentacji powykonawczej z planem serwisu
Jak system musi się integrować z innymi instalacjami bezpieczeństwa?
Jak system musi się integrować z innymi instalacjami bezpieczeństwa?
Powinien sterować i współpracować zgodnie ze scenariuszem z instalacjami oddymiania, wentylacji, kontroli dostępu, oświetlenia awaryjnego i wyłączeniami mediów.
W zależności od obiektu i projektu integracja obejmuje:
uruchamianie oddymiania i przewietrzania oraz zamykanie klap ogniowych
wyłączenie wentylacji ogólnej lub przełączenie jej w tryb pożarowy
zwolnienie zamków drzwi ewakuacyjnych i domknięcie drzwi przeciwpożarowych
sterowanie dźwiękowym systemem ostrzegawczym, jeśli występuje w obiekcie
odcięcie zasilania elektrycznego lub gazowego w strefie zagrożenia, gdy przewidziano
przekazanie sygnału do monitoringu pożarowego i systemu zarządzania budynkiem
Każde sterowanie musi być opisane w scenariuszu i zweryfikowane w próbach przy odbiorze.
Jakie są obowiązki przeglądów i konserwacji systemu?
Trzeba zapewnić regularne przeglądy, co najmniej raz w roku, oraz częściej zgodnie z instrukcją producenta i ustaleniami w obiekcie.
Zakres typowych czynności obejmuje:
testy ręcznych ostrzegaczy, czujek, sygnalizatorów i modułów sterujących
kontrolę zasilania podstawowego i rezerwowego oraz stanu akumulatorów
aktualizację oprogramowania zgodnie z zaleceniami producenta
czyszczenie i kalibrację czujek, analizę fałszywych alarmów i ich przyczyn
weryfikację integracji z innymi instalacjami oraz aktualność scenariusza
uzupełnianie książki eksploatacji i usuwanie usterek bez zbędnej zwłoki
Po zmianach aranżacji sklepu lub asortymentu warto zweryfikować projekt i rozmieszczenie elementów.
Jak przygotować sklep i personel na ewakuację po alarmie?
Należy opracować prostą procedurę, przeszkolić zespół i utrzymywać drożne, czytelnie oznakowane drogi ewakuacyjne.
W praktyce dobrze działa:
przydział ról, na przykład kto prowadzi klientów do wyjścia i kto sprawdza zaplecze
krótkie instrukcje przy centrali i na zapleczu, z opisem pierwszych kroków po alarmie
wyznaczony punkt zbiórki na zewnątrz i zasada niepowracania do lokalu do czasu odwołania
regularne ćwiczenia ewakuacyjne z zapisem w dokumentacji
dbałość o sprawne oświetlenie awaryjne, czytelne piktogramy i brak zastawionych wyjść
szkolenia okresowe z użycia ręcznego ostrzegacza pożarowego i podstaw gaśnic
Spokojna, szybka ewakuacja zwiększa bezpieczeństwo klientów i personelu.
Jak postępować przy odbiorze technicznym i zgłoszeniu do straży?
Trzeba wykonać uruchomienie z pełnymi próbami, skompletować dokumenty i, jeśli obiekt tego wymaga, uruchomić monitoring pożarowy zgodnie z wytycznymi Państwowej Straży Pożarnej.
Standardowy zestaw działań to:
weryfikacja zgodności montażu z projektem i scenariuszem pożarowym
testy wszystkich elementów, w tym sterowań do instalacji współpracujących
protokoły z prób, pomiary, wykaz urządzeń z dopuszczeniami i instrukcjami
komplet dokumentacji powykonawczej oraz szkolenie personelu z obsługi
uzgodnione procedury utrzymaniowe i plan przeglądów
W obiektach objętych monitoringiem pożarowym uruchomienie transmisji alarmów odbywa się według lokalnej procedury i wymaga stosownych uzgodnień oraz testów.
Podsumowanie
Dobrze zaprojektowany i utrzymany system ssp w małym sklepie to spójny proces: od oceny ryzyka i projektu, przez integrację z budynkiem, po szkolenia i przeglądy. To praktyczna inwestycja w ciągłość działania i bezpieczeństwo ludzi.
Zleć audyt i projekt systemu ssp dla swojego sklepu i umów termin wdrożenia.
Nie wiesz, czy Twój sklep musi mieć system SSP? Sprawdź dokładne kryteria wymogu, listę obowiązkowych elementów oraz wymagania projektowe i przeglądowe, żeby uniknąć problemów przy odbiorze i z ubezpieczeniem: https://www.properguard.com.pl/oferta/system-sygnalizacji-pozaru-ssp/.
