Jak często zarządca powinien przeprowadzać przegląd klap pożarowych?
Coraz więcej zarządców sprawdza, czy ich instalacje reagują wtedy, gdy liczą się minuty. Klapy pożarowe zwykle działają w tle. Gdy przychodzi alarm, muszą zadziałać bezbłędnie. To wymaga planu przeglądów i zrozumienia, co faktycznie należy skontrolować.
W tym tekście poznasz minimalną częstotliwość kontroli, różnice między typami napędów oraz listę czynności, które powinny znaleźć się w protokole. Dowiesz się też, jak od razu uporządkować harmonogram przeglądów w budynku.
Jak często trzeba przeprowadzać przegląd klap przeciwpożarowych?
Co najmniej raz w roku, a częściej, jeśli wymaga tego producent, instrukcja bezpieczeństwa pożarowego lub ubezpieczyciel.
Roczny przegląd to minimum, które wynika z przepisów o urządzeniach przeciwpożarowych. W wielu obiektach praktykuje się krótsze interwały dla wybranych stref ryzyka, na przykład w garażach podziemnych czy kuchniach zbiorowego żywienia. Na częstotliwość wpływa też środowisko pracy instalacji. Duże zapylenie lub tłuste opary skracają interwał, bo zwiększają ryzyko zablokowania mechanizmu. Zawsze należy brać pod uwagę zalecenia producenta klap pożarowych oraz zapisy wewnętrzne obiektu.
Czy normy i przepisy określają częstotliwość kontroli klap?
Tak. Przepisy wymagają regularnych przeglądów, a normy wskazują zakres i sposób testów.
Rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków nakłada obowiązek utrzymania sprawności urządzeń przeciwpożarowych i wykonywania przeglądów nie rzadziej niż raz w roku. Normy PN-EN, w tym PN-EN 15650 dla klap odcinających i PN-EN 12101-8 dla klap kontroli dymu, opisują typowe scenariusze testów i wymagania funkcjonalne. Dokumentacja producenta może zaostrzać te wymagania. W praktyce oznacza to roczne testy funkcjonalne oraz dodatkowe kontrole po istotnych zdarzeniach lub pracach w instalacji.
Jak różni się przegląd w zależności od rodzaju napędu klapy?
Zakres testów dopasowuje się do napędu i roli klapy w systemie.
Klapy z mechanizmem topikowym wymagają oceny stanu termowyzwalacza, sprężyny i pełnego ręcznego przesterowania. Klapy z napędem elektrycznym testuje się z sygnału sterującego oraz lokalnie. Sprawdza się zasilanie, powrót sprężyny, krańcówki i sygnały zwrotne do systemu. Klapy do kontroli rozprzestrzeniania dymu mogą pracować w dwóch kierunkach, dlatego przechodzi się przez oba położenia robocze i weryfikuje czasy ruchu. Jeśli w obiekcie są napędy pneumatyczne, należy dodatkowo skontrolować szczelność i ciśnienie medium. W każdym przypadku ważne jest czyste gniazdo, prawidłowe doszczelnienie i brak przeszkód w torze łopaty.
Kiedy zlecić dodatkową kontrolę po pożarze, remoncie lub montażu?
Zawsze przed ponownym dopuszczeniem instalacji do pracy po takim zdarzeniu.
Dodatkową kontrolę wykonuje się po pożarze, alarmie zadziałania, zalaniu, mocnym zapyleniu oraz po każdej przebudowie kanałów, wymianie klap lub zmianach w sterowaniu. Test odbiorczy jest konieczny po nowym montażu. Warto dodać kontrolę po dłuższym unieruchomieniu obiektu, na przykład po przerwie technologicznej. Każde z tych zdarzeń może wpłynąć na działanie klap pożarowych i zabudowy przeciwpożarowej wokół przepustu.
Jakie czynności obejmuje pełny przegląd funkcjonalny klap?
Pełny przegląd to oględziny, testy działania, weryfikacja sterowania i otoczenia montażowego.
Identyfikacja klap po numerach i lokalizacjach. Ocena dostępów i oznakowania.
Oględziny obudowy, osi, łożysk, uszczelek i przepustu przez przegrodę. Sprawdzenie ciągłości zabezpieczeń ogniochronnych wokół klapy.
Czyszczenie gniazda i elementów ruchomych z kurzu i zanieczyszczeń.
Test ręczny i automatyczny zamknięcia oraz otwarcia. Weryfikacja pełnego domknięcia.
Weryfikacja integracji z systemami. Sterowanie z centrali, potwierdzenie alarmów i stanów w BMS.
Ocena termowyzwalaczy lub czujników temperatury. Stan, mocowanie, zgodność oznaczeń.
Ustalenie działań naprawczych. Regulacje, wymiany części, przywrócenie klasy odporności przegrody.
Kto powinien wykonywać przeglądy i jakie kwalifikacje są potrzebne?
Osoby kompetentne w zakresie urządzeń przeciwpożarowych i sterowania.
Przeglądy powinny wykonywać ekipy z udokumentowanym doświadczeniem w serwisie klap pożarowych. Mile widziane są szkolenia producentów urządzeń oraz uprawnienia do prac przy urządzeniach elektrycznych, jeśli testy obejmują zasilanie i automatykę. Zespół musi znać obowiązujące przepisy, normy i instrukcję bezpieczeństwa pożarowego obiektu. Wszystkie czynności należy prowadzić zgodnie z dokumentacją techniczną i zasadami BHP.
Jak dokumentować przeglądy, by spełnić wymogi prawne i audytu?
Kompletnym protokołem z listą klap, wynikami testów i zaleceniami naprawczymi.
Protokół z datą, danymi wykonawców i podstawą prawną lub normową.
Wykaz klap pożarowych z identyfikatorami, lokalizacją i typem napędu.
Wyniki testów dla każdej klapy. Położenia, czasy, sygnały zwrotne, uwagi.
Dokumentacja fotograficzna i potwierdzenia z systemu, na przykład logi BMS.
Lista usterek i działania korygujące z terminami realizacji.
Wpis do dokumentacji obiektu, w tym do instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.
Protokoły warto archiwizować w systemie utrzymania ruchu. Dzięki temu łatwo wykazać ciągłość działań podczas audytu lub kontroli.
Co można zrobić od razu, by usprawnić harmonogram przeglądów klap?
Stwórz spójny rejestr, popraw dostęp i zautomatyzuj przypomnienia.
Przygotuj inwentaryzację klap pożarowych z mapą kondygnacji i numeracją w terenie.
Zweryfikuj klapy rewizyjne i dostęp serwisowy do każdego urządzenia.
Pogrupuj klapy w logiczne trasy serwisowe i przypisz okna czasowe bez wpływu na najemców.
Wdróż harmonogram w systemie CMMS lub w BMS z cyklicznymi testami i przypomnieniami.
Uzgodnij interwały z producentami urządzeń i zapisz je w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.
Zabezpiecz części zamienne krytyczne. Termowyzwalacze, uszczelki, napędy, czujniki.
Regularne, udokumentowane przeglądy to realne bezpieczeństwo i mniejsze ryzyko przestojów. Klapy pożarowe działają bez rozgłosu, ale ich kontrola wymaga planu, dyscypliny i współpracy techniki z administracją. Warto zacząć od porządku w rejestrze, dobrych dostępów i stałego rytmu testów. To prosty sposób, by zapewnić skuteczność systemu w chwili próby.
Zaplanuj przegląd klap pożarowych w swoim obiekcie i poproś o wstępny harmonogram wraz z zakresem testów.
